ZAVIČAJNI MUZEJ U PLJEVLJIMA
Zavičajni muzej u Pljevljima osnovan je 1952. godine. Po svom statusu je muzej kompleksnog tipa, čiji fundus broji blizu pet hiljada muzejskih jedinica. Svoju djelatnost organizuje kroz pet odeljenja – Arheološko odeljenje, Etnoloko odeljenje, Istorijsko odeljenje, Kulturno-istorijsko odeljenje sa pet zasebnih zbirki (Umjetnička zbirka, numizmatička zbirka, Arhivska zbirka, Zbirka porodice Pejatović i Zbirka za nepokretna kulturba dobra) i Odeljenje sa službom za dokumentaciju, pedagoškom službom i službom za opšte, pravne, administrativno-tehničke i finansijske poslove.
U toku svog višedecenijskog postojanja Zavičajni muzej je na teritoriji Pljevalja realizova brojna istraživanja. Terenska istraživanja vršena su na lokalitetima iz gotovo svih epoha ljudske civilizacije, počev od paleolita, bronzanog i gvozdenog doba, potom antičkog, svih srednjovjekovnih perioda, uključujući i istraživanja iz perioda novije istorije. Preko muzejskog materijala koji se čuva u Zavičajnom muzeju Pljevlja, život čovjeka na prostoru Pljevalja može se pratiti, praktično u kontinuitetu, još od daleke praistorije, odnosno srednjeg i gornjeg paleolita, što se datuje na vrijeme starije od 40 hiljada godina.
0d 1999. godine, u saradnji sa Odborom za obnovu manastira Dovolja, Zavičajni muzej je nosioc i realizator Projekta obnove, odnosno rekonstrukcije manastira Dovolja, zakonom zaštićenog srednjovjekovnog nepokretnog kulturnog dobra, koji je u stanju ruševina propadao sve od 1896. godine.
Takođe od 1999. godine, Zavičajni muzej je inicirao i postao domaćin i organizator naučnih skupova na kojima se izlažu naučna saopštenja multidisciplinarnog i multikulturalnog karaktera, vezana za kulturno-istorijsku prošlost užeg i šireg prostora pljevaljskog kraja. Naučni skupovi se održavaju jedanput godišnje, a učešće u njihovom radu do sada je uzimalo preko stotinu različitih eminentnih naučnih i kulturnih poslenika univerziteta, instituta i institucija kulture sa prostora Crne Gore, Srbije, Republike Srpske i Bosne i Hercegovine. Naučni radovi saopšteni na skupovima objavljuju se u Glasniku Zavičajnog muzeja, po principu, jedan naučni skup – jedna knjiga Glasnika.
Pored Glasnika Zavičajnog muzeja, izdavačku djelatnost pljevaljskog muzeja krase brojna izdanja, od čega se poseno izdvaja fototipsko i transkribovano izdanje unikatnog rukopisnog satiričnog lista, koji su krajem 19. vijeka izrađivali pljevaljski školarci u Beogradu, braća Tanasije i Risto Pejatović i Stevan Samardžić, čiji se sačuvani originalni primjerci čuvaju u Muzeju. Jednaku pažnju svakako zaslužuju i monografija Manastir sv. Trojica Pljevaljska, čiji je autor dr Sreten Petković, profesor Beogradskog univerziteta, zatim, Stanovništvo pljevaljskpog kraja autora dr Slobodana Mišovića, takaođe profesora Beogradskog univerziteta, kao i monografija Milića F. Petrovića Pljevaljska Gimnazija 1901-2001 i druga izdanja.
Povremenim izložbenim aktivnostima tematskog karaktera u starom galerijskom prostoru Muzeju zainteresovani su bili u prilici da vide brojne izložbe, kako iz sopstvenog fonda tako i brojne gostujuće izložbe iz različitih sredina. Među njima valja pomenuo bar neke, poput, izložbi “Iz umjetničke zbirke Zavičajnog muzeja Pljevlja,“ “Perast u Pljevljima“, “Nikola Tesla“, “Spomeničko nasleđe Bara“ i “Službeno odelo u Srbiji tokom 19. i 20. veka“.