JOVAN DUČIĆ “SVOM MILOM TREBINJU – TRAGOM JEDNE VIZIJE“

januar 29, 2024

JU Zavičajni muzej Pljevlja je u saradnji sa Muzejom Hercegovine Trebinje organizovala izložbu „Jovan Dučić – Svom milom Trebinju, tragom jedne vizije“. Otvorena je 25.1.2024. godine u galerijskom prostoru Zavičajnog muzeja, a upriličena je povodom obilježavanja 150 godina od rođenja Jovana Dučića.

Izložba prikazuje Dučića kao književnika, diplomatu i zadužbinara, prateći njegova traganja, kako za stilom i formom u književnosti, tako i za načinima da svoj narod afirmiše u okvirima evropske tradicije i da svoje „milo Trebinje” učini centrom kulture.

Jovan Dučić rođen je u Hrupjelima, u Trebinju, 1874. godine i odrastao u siromašnoj seoskoj porodici. Osnovno obrazovanje je stekao u Trebinju, trgovačku školu završio u Mostaru, učiteljsku školu upisao u Sarajevu a završio je u Somboru, 1893. godine. Kratko vrijeme je radio kao učitelj. Već tada se isticao sa pisanjem patriotskih pjesama, zbog čega je bio protjeran od austrougarskih vlasti. U Ženevi upisuje studije prava na Filozofskom fakultetu, a nakon diplomiranja vraća se u Srbiju.

Bio je rodoljub i vizionar, sticao je znanja, pjesničke i književne uspjehe. Prvu zbirku pjesama objavio je 1901. godine, a nakon sedam godina i drugu zbirku, 1908. godine.

Jovan Dučić je u diplomatiji proveo nešto više od 30 godina. Svoju diplomatsku službu započeo je nezvanično 1907. godine kada je dobio zaposlenje u Ministarstvu inostranih djela. Povodom izbijanja aneksione krize, srpska vlada ga šalje u Rim 1908. godine, kao svog agenta radi propagande protiv aneksije Bosne i Hercegovine, koju je željela da spriječi. Kao diplomata predstavljao je svoju zemlju, Kraljevinu Srbiju, potom Kraljevinu Jugoslaviju u Carigradu, Sofiji, Rimu, Atini, Madridu, Ženevi, Kairu, Budimpešti, Bukureštu, Lisabonu. Bio je i prvi ambasador Kraljevine Jugoslavije, što je za njega predstavljalo posebno zadovoljstvo i čast. U zemljama gdje je službovao stekao je nova znanja i iskustva i proširio vidike. Pisao je i objavljivao svoje priloge u glasilima poput Politike, Srpskog književnog glasnika.

U vrijema početka Drugog svjetskog rata, Dučić je službovao u Madridu. Kada je u junu 1941. godine Španija priznala NDH, time su bili prekinuti diplomatski odnosi sa Jugoslavijom. Dučiću se tada završava diplomatska karijera, povukao se u neutralnu Portugaliju, odakle ubrzo odlazi u SAD. U Americi je vodio organizaciju srpske dijaspore, jer je bio pogođen ratnim stradanjem srpskog naroda. Umro je 7. aprila 1943. godine, na praznik Blagovijesti. Njegovi posmrtni ostaci iz grada Gerija, prenešeni su u portu srpskog pravoslavnog manastira Svetog Save u Libertvilu. Nakon više od pola vijeka ispunjena je pjesnikova poslednja želja da počiva u rodnom Trebinju. Njegovo tijelo je 22. oktobra 2000. godine sahranjeno u Hercegovačkoj Gračanici, crkvi Blagovještenja, na brdu Crkvina.

Kroz izložbenu postavku su prikazana tri segmenta iz Dučićevog života – biografija, kolekcionarstvo i odsjek za diplomatiju.

Kao veliki poznavalac i ljubitelj umjetnosti brižljivo je sakupljao svoju zbirku umjetnina među kojima su najvažnije slike Kupidona i Bogorodice sa Hristom s kraja XVI vijeka. Sakupljao je artefakte iz rimskog perioda, ikone i umjetničke predmete. Arheološku zbirku čini oko stotinu eksponata rimske i srednjovjekovne kamene plastike. Starajući se o svim ovim predmetima, Jovan Dučić je vodio i inventarnu evidenciju, čime je dao osnovu za formiranje muzeja u Trebinju, postajući tako i počasni kustos muzeja. Potaknut ljepotom drevnog Rima skupljao je i dopunjavao svoju privatnu kolekciju fragmentima skulptura, sarkofaga i ostalim predmetima kamene plastike unaprijed planirajući gdje će koja skulptura biti postavljena u njegovom Trebinju. Svoju kolekciju antičkih djelova skulptura šalje brodom 1935. godine iz Rima u Dubrovnik, a odatle dalje za Trebinje, u humane i patriotske svrhe.

U njegovoj kolekciji mogu se naći skice i crteži spomenika i građevina koje je planirao da izgradi u Trebinju od kojih su najznačajniji spomenici Jeleni Anžujskoj, Njegošu i oslobodiocima Trebinja u Prvom svjetskom ratu.