Mr Vukić ILINČIĆ – TAJNI UGOVOR CRNE GORE, SRBIJE I TURSKE U VEZI SA ANEKSIJOM BOSNE I HERCEGOVINE I PO PITANJU RAŠKE OBLASTI (SANDŽAKA) 1908. GODINE
Mladoturska revolucija koja je počela 20. juna (3. jula po novom kal.)
1908. godine, otvorila je nova pitanja pred velikim silama i balkanskim
državicama. Turska je pokušapa revolucijom da preuredi samu sebe i tako
učini izlišnim program reformi porobljenih zemalja u njenom sastavu
kao i posredovanje sa strane. Postavljalo se pitanje šta će velike sile
smatrati politički važnim u mladoturskim težnjama i šta će sve preduze-
ti prema promijenjenim prilikama u evropskoj Turskoj. Srbija, Crna Gora
i Grčka imale su prema tome stav iščekivanja, a Bugarska je pripremala
proglas nezavisnosti. Osim Austro-Ugarske, sve druge velike sile bile
su manjeviše iznenađene preokretom i brzim razvojem prilika i izvjesno
vrijeme bile su samo promatrači.
Dr Ema MILJKOVIĆ – PLJEVLJA KAO SEDIŠTE HERCEGOVAČKOG SANDŽAKA
Naselja na srpskom etničkom prostoru našla su se na udaru osmanske vojne sile počev od Maričke bitke 1371. godine. Bez obzira na povremene zastoje i unutrašnje probleme, Osmanlije su tokom XV veka izašle na evropsku političku pozornicu kao respektabilna vojna i politička sila i značajan činilac istorijskih zbivanja.
Mr Lamija ABDIJEVIĆ – KONZERVATORSKO–RESTAURATORSKI RADOVI NA HUSEIN–PAŠINOJ DŽAMIJI U PLJEVLJIMA
Husein-pašina džamija, remek djelo islamske arhitekture, po svemu sudeći podignutaje 1569. godine (sl. I).1 Izgradio je kao svoju zadužbinu Husein-paša Boljanić, Bajram-agin sin,2 rodom iz sela Boljanić, koje se nalazi oko 20 km udaljeno od Pljevalja.
Dr Nedeljko RADOSAVLJEVIĆ – NEKOLIKO IZVORA O PLJEVALJSKOM KRAJU I HERCEGOVAČKOJ MITROPOLIJI POD DUHOVNOM VLAŠĆU VASELJENSKE PATRIJARŠIJE (1766 – 1878) (metodološki pristup njihovoj analizi)
Od ukidanja Pećke patrijaršije 1766, do Berlinskog kongresa 1878, čije
odluke su donele značajne geopolitičke promene na Balkanskom poluostrvu,
Pljevlja i pljevaljski kraj su, posle Mostara, bili među najznačajnijim
delovima Hercegovačke mitropolije.2 To potvrđuje kako aktivan duhovni
život manastira Svete Trojice, tako i postojanje većeg broja crkava i ma-
nastira na području Pljevalja i okoline.
Mr Vukić ILINČIĆ – PRELAZAK VASOJEVIĆA U SRBIJU 1861. GODINE
Poslije ubistva crnogorskog knjaza u Kotoru 1860. godine. naslijedio
ga je sinovac Nikola, koji je kao mlad vladar težio da pošto-poto učvrsti
što prije vlast, jer ga je sudbina njegovog prethodnika na jedan način na to
i opominjala. On je to uspješno i činio, u početku uz pomoć oca, a Danilo-
vog brata Mirka, koji se takođe odlikovao brutalnošću, kao Danilo. Knjaz
Nikola nije se od njih mnogo razlikovao, mada je bio umješniji i svakako
razboritiji u svojim postupcima, mada, kako su ga opisali savremenici,
knjaz Nikola nije imao otmenu hladnokrvnost kneza Mihaila, ni plaho-
vitost svoga strica, nije imao ni kukavičluk kralja Milana, ni konstitu-
cionalnu prevrtljivost kralja Aleksandra, ali je u svemu ponajviše imao
osobina navedenih.