Izložba „Nošnjom kroz istoriju“ je nastala kao rezultat saradnje KUD „Volođa“ i JU Zavičajni muzej Pljevlja i predstavlja zajednički pokušaj komunikacije sa nasleđem i preispitivanja njegove uloge u sadašnjem trenutku. Ovo nije karakteristična muzejska postavka u tom smislu da ima za cilj da na osnovu sistematskog istraživanja osvijetli jedan vremenski period ili pak neku osobenu društvenu pojavu. Ova izložba nudi dvije perspektive u sagledavanju i interpretaciji kulturnog nasleđa, dvije različite uloge koju njegova upotreba ima danas.
Inicijalna ideja bila je da se predstavi raznovrsnost nošnji na jednom širem geografskom prostoru koja korespondira sa veoma respektabilnim repertoarskim opusom KUD „Volođa“. Muzej je priču o nošnji kroz istoriju pokušao da upotpuni i ispriča predstavljanjem kulture odijevanja stanovništva Pljevalja na kraju XIX i prvim decenijama XX vijeka.
Kultura odijevanja predstavlja refleksiju prirodno-geografskih uslova, ali i specifičnih istorijskih, društvenih i kulturnih prilika. Pored zaštite tijela kao osnovne funkcije koju odjeća ima, ona sadrži i oznake etničke, konfesionalne i klasne pripadnosti, oznake društvenog statusa, starosne dobi, a može da ima i određenu magijsko-obrednu funkciju. Nošnja stanovništva pljevaljskog kraja nikada nije bila predmet sistematskih istraživanja, a posredna saznanja nalazimo u putopisima ili pak radovima koji daju samo fragmentarne podatke. Kompleksnost ovog aspekta kulture moguće je predstaviti samo ukoliko se uzmu u obzir svi oni faktori koji su mogli uticati na njen razvoj.
Tako sa jedne strane, nošnja seoskog stanovništva koje se uglavnom bavilo stočarstvom i zemljoradnjom, prema osnovnim odlikama, vrsti materijala i izgledu pojedinih haljetaka, pripada tipu dinarskih narodnih nošnji. Ona je najvećim dijelom bila proizvod domaće i seoske radinosti, dok su pojedini odjevni predmeti izrađeni od fabričkih materijala postepeno postajali nezaobilazni dijelovi nošnje seoskog stanovnistva. Obilježja dinarskog odjevnog kompleksa mogu se vidjeti u dugoj košulji od domaćeg konopljanog platna kao osnovnom haljetku kako muške tako i ženske nošnje, suknenom zubunu bez rukava, crvenom vunenom šalu koji se obavijao oko glave i kao takav bio prepoznatljiv dio muške nošnje, zatim vunenom pojasu i kožnom silavu, tokama kao nakitu za grudi i sl.
Međutim, to je i vrijeme kada sa razvojem pljevaljske čaršije dolazi do otvaranja i razmjene različitih kulturnih uticaja koji su oblikovali svakodnevni život ljudi. Pored osmanskih uticaja koji su u dužem vremenskom periodu činili veoma značajan aspekt identiteta grada dominantno oblikujući život muslimanskog dijela stanovništva, pravoslavno stanovništvo u gradu koje je podsredstvom trgovačkih i prosvetno-kulturnih veza uspostavljalo prisnije identitetske veze sa Srbijom i Crnom Gorom doprinosilo je većoj raznolikosti koja se manifestovala u svim aspektima svakodnevnog života. To je i vrijeme kada se u gradu postepeno diferencira prvi sloj pljevaljske inteligencije, školovanih mladih ljudi koji se vraćaju u svoj grad sa novim idejama postajući nosilac društvenog i kulturnog razvoja, ali i bogatih trgovačkih porodica koji svoj novostečeni status prikazuju na jednom manifestnijem nivou kroz promjenu u kulturi odijevanja, ali i promjenu svakodnevnih navika i uopšte načina života. Prisustvo Austrougaske monarhije samo je dalo novi ton među brojnim koji su se stapali u tom specifičnom pljevaljskom amalgamu na prelazu vijekova.
Foto galerija sa otvaranja izložbe
