U saradnji sa Arheološkom zbirkom Filozofskog fakulteta u Beogradu i Republikčikim zavodom za zaštitu spomenika kulture sa Cetinja, petnaestodnevnim arheološkim iskopavanjima na sektoru južnog bedema Zavičajni muzej je tokom oktobra mjeseca 2007. godine započeo prvu fazu zaštitnih arheoloških istraživanja rimskog grada Municipiuma S…, smještenog u Kominima. Na istraženoj površini od preko 500 m² otkrivene su dvije faze gradnje koje pripadaju različitim vremenskim periodima.

Prvoj fazi gradnje pripadaju otkriveni arhitektonski ostaci temeljne zone jedne izdužene građevine sa više prostorija, orijentisane u pravcu istok-zapad. Uz njen jugoistočni ugao otkrivena  je i jedna relativno dobro očuvana potkovičasta peć sa pravougaonim ložištem a koja pripada istoj fazi gradnje kao i građevina. Ovi arhitektonski elementi, najvjerovatnije,  predstavljaju ostatke  neutvrđenog domorodačkog naselja koje je cvjetalo na prostoru potonjeg grada. Naselje  je živjelo i tokom perioda rimske dominacije, a njegovo stanovništvo sahranjivalo se u tzv. nekropoli I smještenoj na uzvišenom platou jugozapadno od naselja.

Snažan ekonomski razvoj koji je ovo naselje doživjelo sredinom i tokom druge polovine II vijeka, naveo je Rim da ovom naselju dodijeli municipalni status, potvrđen natpisima otkrivenim na susjednoj nekropoli. Dobijanje statusa rimskog grada uslovio je novi izgled naselja. Prema sadašnjim saznanjima, nivelacijom terena i negacijom nekih dijelova starog naselja, dobijen je teren na kome je nikao municipijum, grad utvrđen bedemima.

Ovogodišnjim istraživanjima otkriveni su ostaci južnog bedema i njegove dvije kule, koji bi pripadali drugoj fazi gradnje naselja. Devastiranje starih građevina, koje traje od kraja Antike a prisutno je i danas, uslovilo je da su ostaci bedema i kula prilično oskudni. Sačuvane su temeljne zone i dva do tri reda kamena u zidovima.

Dakle, relativno kratka prošlogodišnja kampanja zaštitnih arheoloških iskopavanja Municipijuma S…, dala je veoma značajne nove rezultate. Polako počinje da se skida veo tajanstvenosti sa antičkog grada, a rimska arheologija se dopunjava novim podacima o načinu života duboko u zaleđu provincije Dalmacije.  Buduća istraživanja će svakako pružiti nove informacije o detaljima ovog značajnog antičkog lokaliteta, po svim bitnim pitanjima.

Foto galerija sa arheoloških iskopavanja 2007. god.