U tekstu se iznose stavovi britanske diplomatije prema rezultatima vojnih pobeda balkanskih saveznika u Prvom balkanskom ratu, sa posebnim osvrtom na teritorijalni status i političke prilike u Raškoj oblasti, Polimlju i Potarju u tom periodu. Britanska diplomatija se nije preterano udubljivala u budući teritorijalni status Raške oblasti, pri čemu je sledila stav Austrije koja na kraju nije tražila povlačenje srpskih vojnih jedinica iz tog područja, niti njeno zaposedanje.

Osnivanje Gimnazije u Pljevljima predstavljalo je značajan momenat kako u prosvjetnom i kulturnom, tako i u političkom i ekonomskom životu pljevaljskog kraja. U ovom radu, osnivanje Gimnazije biće problematizovano u svijetlu složenih geopolitičkih okolnosti koje su pratile prve godine rada Gimnazije.

Prirodno kretanje stanovništva determinišu dve grupe činilaca. Prvu grupu čine: rađanje (natalitet), smrtnost (mortalitet) i prirodni priraštaj. Drugu grupu čine: plodnost (fertilitet) i živost (vitalitet). U radu će biti posvećena pažnja samo prvoj grupi činilaca prirodnog kretanja i prostornom kretanju stanovništva u pljevaljskom kraju. Posle Drugog svetskog rata u pljevaljskom kraju je izražena tendencija opadanja svih elemenata, što je prouzrokovalo starenje demografske mase i pražnjenje seoskih naselja. Prirodni priraštaj u svim delovima ovog kraja je ispod praga generacijskog (biološkog) obnavljanja stanovništva.

Početkom 20. veka stanje u Raškoj oblasti ili nekadašnjem. Novopazarskom sandžaku bilo je obeleženo svakovrsnim nasiljem, pljačkama, ucenama i ubistvima najuglednijih ljudi. Turska vlast nije imala ni snage ni želje da to stanje sveopšte anarhije savlada i obezbedi imovinsku, pravnu i životnu sigurnost svim svojim građanima, a posebno onim najugroženijim, tj. Srbima hrišćanima. Ni posle izvođenja mladoturske revolucije (hurijet) 1908. godine, i pored početnog zadovoljstva i nadanja, stanje se nije bitno promenilo. Naprotiv, otpočeo je proces osmanizacije i izigravanja proklamovanih prava i sloboda za neturske narode. To stanje će dovesti do toga da će se veliki broj srpskih seljaka odmetati u šume i organizovati komitske grupe i čete. Te grupe i čete će odigrati značajnu ulogu u zaštiti srpskog hrišćanskog stanovništva od muslimanskih zlikovaca i odmetnika, a prvi će stupiti u borbu za oslobođenje u oktobru 1912. godine.

APSTRAKT: U radu su prikazani rezultati istraživanja 2010-2014. na pećini Trlica, koja se nalazi u blizini grada Pljevlja. Obrađuju se i analiziraju slojevi koji se na osnovu otkrivene bogate faune i komparativnog materijala, mogu opredijeliti u rani i srednji pleistocen. Brojnost i raznolikost nađenih vrsta krupnih i sitnih sisara svrstavaju ovaj lokalitet među najznačajnijim na Balkanu u pogledu izučavanja pleistocenske faune.
KLJUČNE RIJEČI: rani i srednji pleistocen, taksonomski sastav teriofaune, sitni i krupni sisari.