APSTRAKT: Na Sjeničko-pešterskoj visoravni ni do danas nije zaboravljen boravak Petra Vasojevića, oca vožda Karađorđa. Bez obzira što je njegov boravak u pešterskom selu Žabrenu bio jedna relativno kratka epizoda ipak ostala je u narodnom pamćenju. U ovom selu žive brojne porodice muslimana Kučevića koji su bili pobratimi Petru Vasojeviću, štitili njegovu porodicu i na kraju spasili od osvete muslimana Topuzovića. Iako nije bio rođen na Pešteri, Karađorđe je prilikom oslobađanja Sjenice i Pešteri poštedeo selo Žabren od ratnih stradanja. Sjenički muslimani, sada Bošnjaci, imaju animozitet prema Karađorđu iako mu ne osporavaju junaštvo i pravednost. Karađorđevi potomci su uvek znali za svoje pobratime Kučeviće i bili su im uvek zahvalni. Kada se kralj Aleksandar ženio rumunskom princezom Marijom, Kučevići su bili
pozvani na svadbu. Kada su se Karađorđevići vratili u zemlju, najstariji Kučević ih je posetio u Beogradu. Prinčevi Tomislav i Aleksandar su u odvojenim posetama boravili kod svojih pobratima na Pešteri 2006. godine. Tako na Pešteri, u selu Žabrenu, i dalje živi uspomena na Petra Vasojevića, a posebno na Karađorđa Petrovića.
KLJUČNE REČI: Karađorđe, Žabren, Pešter, Kučevići, Turci, borbe, Sjenica, istorija, legenda.

APSTRAKT: Namjera rada “ ’Istorija Pljevalja”- osvrt na polemike iz ugla savremene antropologije” (koliko bi tek Metuzalem imao primjedbi)”, jeste pokušaj da se u javnu sferu Pljevalja plasiraju određena razmišljanja o odnosu prošle realnosti i zapisa o istoj, a ujedno i pojasni distinkcija između kolokvijalne i naučne upotrebe koncepta tradicije. Povod za to bila je žustra i slojevita polemika koja se u Pljevljima razvila nakon izlaska iz štampe kapitalnog djela “Istorija Pljevalja”. Posebna pažnja odnosi se na razumijevanje uloge narativa u istorijskom pisanju.
KLJUČNE RIJEČI: Prošlost, istorija, realnost, narativi, tradicija, narativistička filozofija istorije

APSTRAKT: U ovom radu predstavićemo zapažanja o Pljevljima kao migracionom pravcu na osnovu istraživanja u nekoliko radova, nastalih u različitim periodima. Pljevlja i okolina, kada je riječ o iseljavanju muslimanskom stanovništva iz Crne Gore nakon Berlinskog kongresa, naseljavani su bilo kao neposredni iseljenički pravac za izbjeglice iz Crne Gore, bilo kao migraciono stjecište za izbjeglice iz Bosne, odnosno muslimane iz Crne Gore koji su bili izbjegli najprije u Bosnu
KLJUČNE RIJEČI: Pljevlja, iseljavanje, Berlinski kongres, muslimansko stanovništvo, izbjeglice

APSTRAKT: U radu se polazi od saznanja da u Turskoj, gde su do 1912. pripadala i Pljevlja i u Crnoj Gori do 1918. nisu vršeni zvanični statistički popisi stanovništva. Daju se orjentacioni podaci savremenika o broju stanovnika, zanatskih i trgovačkih radnji u varoši Pljevlja koji se dosta razlikuju. Autor navodi i komentariše prikupljene podatke o broju stanovništva u Pljevljima i susednim mestima iz novooslobođenih krajeva iz 1919. i rezultate zvaničnih statističkih popisa o broju stanovništa 1921. i 1931. (ukupno i prema polu, veroispovesti, zanimanju i pismenosti), kao i popis zgrada, stanova i stoke.
KLJUČNE REČI: Pljevlja, Crna Gora, Srbija, popis, stanovništvo, muški, ženski, verosipovest, zanimanje, pismenost.

APSTRAKT: Stara Raška i u njenom okviru Sjeničko-pešterska visoravan je skoro oduvek bio prostor i matičnih i etapnih migracionih kretanja. Ta kretanja stanovništva su bila tako masovna da su ustvari ponekad bile prave seobe. Te seobe su bile naročito intenzivirane prodorom i osvajanjem naših zemalja od strane Turaka Osmanlija počevši već od druge polovine XIV veka pa skoro do kraja njihove vladavine.
KLJUČNE REČI: Pešter, Sjenica, stanovništvo, seobe, Malisori, Kuči, Klimente, Vasojevići, migracije, demografija, Srbi, pravoslavni, muslimani.