U ovom radu o ustanovi kneza i primićura u tursko doba nastojao sam
da obuhvatim vrijeme kada ona nastaje kao ustanova i da objasnim koji su
razlozi doveli do njenog uspostavljanja, takođe i da iznesem razloge zbog
kojih se ova ustanova sačuvala i nakon osvajanja nekadašnjeg Dušanovog
carstva od strane Turaka. Ustanova kneza i primićura je egzistirala kroz
sve vrijeme turske vladavine na tim prostorima, ali je njena uloga značajna
negdje do sredine XVII vijeka, dakle, do uspostavljanja osmanskog feudal-
nog sistema, kada ona gubi svoju dotadašnju ulogu i značaj. Ovaj rad ne bi
imao sadržajnu cjelovitost ako bi se izostavilo kazivanje o ulozi i duž-
nostima kneza 5′ feudalno doba prije turskih osvajanja, tako da osvrt na
ovaj period predstavlja uvod u naslovljenu temu.

Jedan ugovor iz kotorskog arhiva govori o trojici ponosnika iz Drob-
njaka (Đuro Ratković, Nenad Petković i Radujko Vukčić) koji su se obave-
zali 7. juna 1451. Jakovu Avgustinovu, mletačkom trgovcu iz Kotora, da
pođu u Prijepolje i tu da natovare 120 konja olova i da ih dovezu u Kotor
o svom trošku. Jakov se obavezao da im prevoz plati solju, to jest da im da
onoliko soli koliko je teško olovo. Osim toga, trebalo je da im da po je-
dan groš za svaku stotinu funti olova.1 To je neka vrsta napojnice koja se
nazivala primićurina. Ona se retko pominje u dokumentima pod nazivom
primićurina, ali se uvek navodi da je to bilo prema običaju. Međutim, u
jednom dubrovačkom dokumentu izričito je navedeno da je to primićurina
i da je iznosila uglavnom jedan groš po tovaru prema običaju, nekada je to
bilo i drugačije. Primićurina se retko javlja pod tim nazivom i u dubro-
vačkoj arhivskoj građi, ali indirektni podaci ukazuju na nju i pripadala
je primićuru po kome je i ime dobila.2 Istina, ovde se plaćanje primićuri-
ne pominje na posredan način i iznosila je jedan groš po centenaru olova.
Miloš Blagojević ustanovio je da je primićurina iznosila 2% od vred-
nosti robe koja se prenosila.3 Ovaj podatak govori da je u Drobnjaku bilo…