O nastanku manastira Svete Trojice i o njegovim osnivačima poznati su različiti izvori, među kojima su najstariji zapisi u rukopisnim crkvenim knjigama koji se javljaju od 1537. godine, zatim dva ktitorska natpisa na živopisu u prizidanoj priprati iz 1592. godine i tri signirane ktitorske kompozicije, od kojih je jedna o osnivanju hrama u naosu, druga o osnivanju priprate i treća o sekundarnom ktitoru priložniku, svi nastali poslednje decenije XVI veka. Za nesaglasne podatke iz natpisa i pisanih izvora, a naročito za različitu sliku crkve na dvema ktitorskim kompozicijama, ponuđena su relativno prihvatljiva rešenja, ali su i pored toga pojedina pitanja ostala otvorena. Među njima se na prvom mestu postavlja pitanje da li je tu postojalo starije crkveno sedište. Na osnovu poznate zabrane turskih vlasti da se pravoslavni crkveni centri mogu samo obnavljati na starim temeljima, a nikako podizati novi, pretpostavljalo se da je i crkva Svete Trojice pljevaljske nastala na starijoj crkvenoj građevini.

Pod naslovom Detailbeschreibung des Sandžaks Plevlje und des Vilajets Kosovo poslednje godine XIX veka u carskoj dvorskoj štampariji u Beču štampana je knjiga malog formata sa više karata i skica. U stvari, to je priručnik vojne tajne službe, nastao na osnovu rukopisnog elaborata austrijskih agenata iz 1885/6. godine, tajnog kartiranja tokom 1892. godine i rekognosciranja terena i studije k.u.k. oficira u periodu od 1895. do 1897. godine. I format i sadržaj knjige prilagođeni su nameni – da služi kao vojni bedeker, putni priručnik, a o dugotrajnoj upotrebi svedoče dopune iz 1900. i 1909. godine sa dva nova priloga, i ubačenim, naknadno štampanim listovima na nekoliko mesta, gde je svaka promena na terenu i uočena pogreška odmah ispravljena, a prethodni tekst precrtan.

Najstariji sačuvani turski popisi srpskih zemalja iz prve polovine XV veka, nastali odmah po formiranju prvih enklava pod turskom vlašću, potom većih geografskih celina kao što su bila skopsko i bosansko krajište i, najzad, po konačnom osvajanju, beležeći zatečenu naseljenost i stanovništvo otkrili su obilje toponomastičke građe, među kojom su bili nazive pojedinih manjih ili većih oblasti, nepoznatih iz drugih izvora.