GLASNIK ZAVIČAJNOG MUZEJA BR. 14 TEMA BROJA PROSVJETNI I KULTURNI ŽIVOT POTARJA I POLIMLJA (povodom 200-godišnjice rođenja P. P. Njegoša)   Milić F. Petrović (Arhiv Jugoslavije, Beograd) NJEGOŠEVO VREME I PLJEVLJA Dr Žarko Leković (Istorijski institut, Podgorica) PETAR II PETROVIĆ NJEGOŠ I STARA HERCEGOVINA (Prosvjetna i kulturna slika) Prof. […]

  GLASNIK ZAVIČAJNOG MUZEJA BR. 15 TEMA BROJA SREDNJE POTARJE I POLIMLJE U VRTLOGU PRVOG SVJETSKOG RATA (Demografski, materijalni i kulturni gubici u ratovima 19-20. vijeka)   Prof. dr Milan Mijalkovski (Beograd) ATENTAT U SARAJEVU 1914. GODINE U FOKUSU AUSTRIJSKE I SRPSKE ŠPIJUNAŽE Dr Žarko Leković (Istorijski institut, Podgorica) CRNOGORSKO-SRBIJANSKA […]

U radu je prikazana politička situacija u Pljevljima i okolini tokom pobune seljaka 1906. godine, koja je predstavljala deo šireg agrarno-socijalno-nacionalnog pokreta poznatog pod nazivom Raonička buna. Na osnovu srpskih arhivskih dokumenata i svedočanstava uglednih političkih predstavnika iz Pljevalja sledi zaključak da su iza pobune stajali Austrougarska i njene vlasti.

Seoska područja u pljevaljskom kraju su bila generator njegovog razvoja u demografskom, ekonomskom i funkcionalnom smislu. Ova područja su predstavljala izvorište najsposobnije radne snage i reproduktivno najsposobnijeg dela stanovništva. Period napuštanja seoskih područja počeo je odmah posle Drugog svetskog rata i traje sve do današnjih dana. To je proces koji je ostavio brojne posledice po razvoj prostora pljevaljskog kraja. U radu će one biti analizirane pojedinačno. Težište u radu će biti na analizi uzroka i posledicama procesa napuštanja seoskog područja u ovom kraju.

Ovaj rad je nastavak saopštenja podnijetog na 10. naučnom skupu Zavičajnog muzeja u Pljevljima. Autor smatra da je demografsko pitanje jedno od najvažnijih pitanja za narod i državu. Demografska eksplozija stanovništva poslije svih buna, ustanaka i ratova za oslobođenje i ujedinjenje, posebno poslije Prvog i Drugog svjetskog rata je pouka za sadašnje generacije. U prvim decenijama socijalističke Jugoslavije društveno-politički uslovi su uticali prvo na povećanje, a potom na smanjenje priraštaja stanovništva: radikalna nacionalizacija i agrarna reforma, pa nagla idustrijalizacija i kolektivizacija „otjerala“ je brojno stanovništvo sa sela u gradove i druge razvijene sredine. Industrijalizacija je donijela zagađenost životne sredine, povećanu smrtnost i iseljavanje stanovništva. Početkom dvadeset prvog vijeka organizovana je neprimjerena privatizacija preduzeća kada je veliki broj radnika ostao bez posla, brige države i životne perspektive.