Bjelopoljsko (dalje Bp) četvorojevanđelje je rukopis koji se čuvao u manastiru Nikoljcu, manastiru kod Nikolj Pazara, u Bijelom Polju (prema čemu smo ga i nazvali Bp). Nastalo je krajem 13. – početkom 14. vijeka na raškom području. Hram Svetog Nikole bio je poznati prepisivački centar, naročito u 16. vijeku. Nikolj Pazar je bio važna karavanska stanica.

Za temu ovog skupa uzet je naslov studije T. Pejatovića Srednje Polimlje i Potarje (antropogeografska ispitivanja)2, objavljene prije više od stotinu godina u poznatoj ediciji Naselja srpskih zemalja. U njoj nalazimo i jedno poglavlje pod nazivom Priče i tumačenja o imenima mjesta,

U sklopu realizacije Projekta obnove manastira Dovolja, započete 1999. godine, Zavičajni muzej je tokom ljeta 2005. godine sproveo jednomjesečna sistematska arheološka istraživanja manastirskih konaka, izvršio građevinske radove oblaganja poda kamenog temeljnog zida zvonika i sagradio klupe za sjedenje u sklopu samog zvonika.

U skladu sa opštim znanjima o etničkoj prošlosti ovog dela Balkana, u pljevaljskom kraju, kao i uopšte na srpskoj teritoriji, valja računati sa tri glavna toponimijska sloja. Osnovni sloj je svugde onaj koji je nastao u jeziku čijoj teritoriji dato područje pripada, u našem slučaju – slovenski. U odnosu na njega izdvaja se jedan raniji – „pod-sloj”, ili supstrat, i jedan pozniji – „pri-sloj”, ili adstrat.

Težeći da se prilagodim širokom sadržaju naslova naučnog skupa – Istorijski ciklusi razvitka pljevaljskog kraja: činioci progresa i regresije, održanom 18. i 19. novembra 2002. povodom pedeset godina Zavičajnog muzeja u Pljevljima, smatrala sam prikladnim da danas, na pragu trećeg milenijuma i novog svetskog poretka, nije nekorisno ponovo sagledati neke civilizacijske tokove koji su uticali i na razvitak srpskih zemalja, pa i pljevaljskog kraja posebno, osvrćući se na pouke Vizantije.