Tokom poslednjih nekoliko decenija glavni podsticaj za proučavanje Polimlja u srednjem veku dolazio je upravo iz ovih krajeva – iz Prijepolja i Pljevalja. Ovde su se, najpre oko Simpozijuma „Seoski dani Sretena Vukosavljevića“, a potom u organizaciji Muzeja u Prijepolju i Zavičajnog muzeja u Pljevljima gotovo svake godine održavali naučni skupovi koji su okupljali istraživače iz raznih naučnih ustanova iz zemlje i iz inostranstva.

Oslobodilački ratovi Srbije i Crne Gore (1876-1878) završeni su Bečkim kongresom 1878. godine. Tom prilikom, kako reče Trocki, „države Balkanskog poluostrva napravila je evropska diplomatija“ tako da „nijedna od njih nije smjela da izađe iz određenih granica, svaka je bila sputana diplomatskim i dinastičkim vezama i suprostavljena svim ostalim, najzad, sve zajedno bile su osuđene na bespomoćnost pred krupnim evropskim državama sa njihovim neprestanim intrigama i rovarenjima.“

Staro monaško središte, manastir Sveta Trojica, drevna Vrhobreznica u blizini Pljevalja, potiče iz prvih decenija XVI stoleća, ali imamo naznaka da je ovo mesto duhovnog okupljanja postojalo mnogo ranije. Zalaganjem igumana Visariona sredinom XVI veka manastir je obnovljen i tada se podiže glavna crkva, a 1592. godine uz crkvu se dograđuje priprata, troškom trojičkog monaha Georgija, sina mu Ananija, kao i spahije Vojina koji su pripadali jednoj uglednoj i imućnoj porodici iz sela Poblaća blizu Pljevalja.

Istražujući i izučavajući arhivske, muzejske i bibliotečke fondove za Zbornik dokumenata „Pljevlja u dokumentima 1918-1941“, pronašli smo arhivska dokumenta, novinske tekstove, neka vajarskih djela ili reprodukcije djela Bogomira Aćimovića Dalme koja svedoče o njegovom dinamičnom životu, značajnom stvaralaštvu i prisustvu u pariskim umjetničkim krugovima između dva svjetska rata.

U istorijskoj nauci je malo poznato da su Pljevlja i znatan deo Pljevaljskog kraja bili u sastavu Kraljevine Srbije nešto više od godinu dana, i da su Pljevlja bila sedište Pljevaljskog okruga Kraljevine. Sačuvana građa u Arhivu Vojnoistorijskog instituta i Arhivu Srbije pruža mogućnost da se osvetli taj nedovoljno poznati period u istoriji Pljevalja, od oslobođenja pa do razgraničenja između Srbije i Crne Gore, na osnovu sporazuma potpisanog u Beogradu 12. novembra 1913. godine.