Prva pisana zapažanja o starinama pljevaljskog kraja potiču iz pera dubrovačkih poslanika koji su se 1792. godine, na putu u Carigrad, našli u Pljevljima (Taslidži). Međutim, tek su krajem XIX stoleća započeta proučavanja antičkih spomenika i natpisa iz Pljevalja, od kojih su neke
objavili Momzen i Artur Evans – znameniti engleski arheolog koji je Pljevlja posetio krajem XIX stoleća. Ubrzo, 1899. godine, usledila su
i prva iskopavanja o kojima je pisao K. Pač, da bi posle više od šest decenija, 1964. godine, u Kominima bila započeta sistematska arheološka istraživanja zaštitnog karaktera, kojima su rukovodili dr Dragoslav Srejović i dr Aleksandrina Cermanović-Kuzmanović, profesori arheologije na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Ovim iskopavanjima, sprovedenim u dve istraživačke kampanje (od 1964. do 1967. godine i od 1970. do 1975. godine), obuhvaćena je samo nekropola u Kominima, dok je prostrano i utvrđeno naselje ostalo neispitano. Rezultati istraživanja prevazišli su očekivanja i najvećih optimista, jer je sadržaj otkrivenih grobnica i grobova bio izuzetan. Setimo se samo nadaleko čuvene dijatrete i prelepog zlatnog nakita koji je krasio lepotice iz antičkih Pljevalja (Cermanović-Kuzmanović 1998).

Poznato je da su pljevaljski kraj naseljavali Iliri, Rimljani, Srbi i Turci. Prvi zvanični podaci o popisu stanovništva govore da su Turci, tri godine po zauzimanju Pljevalja (1465), izvršili popis 1468. godine, u kojem je registrovano da „to naselje ima 72 kuće i 23 neoženjena muškarca‘“ . U narednom popisu 1477. godine, navodi se da Pljevlja imaju 101 kuću i 12 neoženjenih muškaraca. Već 1516. godine. isti izvori navode da ovo naselje ima 130 hrišćanskih i 20 muslimanskih domova.