Kulturno-prosvjetno potporno društo Gajret formirano je u Sarajevu
na osnivačkoj skupštini održanoj 20.02.1903. godine i za prvog predsjednika
Društva izabran je Safvet-beg Bašagić. Drušvo je osnovano prije svega
da pomaže siromašnim učenicima na školovanju u srednjim i višim školama.
Budući da je sticanje savremenog evropskog obrazovanja i prihvatanje
određene društveno-političke realnosti postalo imperativ novih prili-
ka i vremena u kojima se našlo islamsko stanovništo u Bosni i Hercegovini,
osnivanje ovakvog društva koje bi bilo centar kulturnog okupljanja
ovog stanovništva predstavljalo je neminovnost.

Od stvaranja dvije poluslobodne sriske kneževine u XIX vijeku, Srbije
i Crne Gore, oslobođenje Raške oblasti bilo je prioritet u svim njihovim
nacionalno-oslobodilačkim planovima. Oslobođenje kolijevke srpske
državnosti, duhovnosti i tradicije bilo je pitanje njihovog opstanka. Međutim,
oko ove oblasti, šire Stare Srbije i Bosne i Hercegovine otimale
su se tadašnje velike evropske sile: Otomanska carevina nastojala je da
ove tradicionalne srpske zemlje i dalje zadrži pod svojom upravom; Austro-Ugarska
je preko ovog prostora planirala i trasira svoj dobro poznati
prodor na istok; Rusija je podržavajući oslobodilačke napore Srbije i
Crne Gore željela da pojača svoj uticaj i prisustvo na Balkanu.