U poznom srednjem veku Drobnjaci su imali zapaženu ulogu u karavanskoj trgovini između primorskih centara, Dubrovnika i Kotora s jedne i Polimlja s druge strane, npe svega kao ponosnici, primićuri i kramari. Isto tako, pojedini trgovci iz Drobnjaka aktivno su se bavili kreditnom trgovinom u Dubrovniku i Kotoru. U karavanskoj trgovini uglavnom su koristili Jezerski put koji su dobro poznavali, jer je prolazio kroz njihovu teritoriju (Jezera).

„…Najveća vrednost ovoga kraja je čovek, seljak. On je najuporniji i najtvrdokorniji u našem narodu. Mahniti, svesni, durnoviti do najveće dinarske plahovitosti čuvar rodne grude. Stvaralac jezika, nosilac predanja, bespogodbeni stub nacionalni. Kao matica. Snažan, bez pregibanja, opor i gotov da rekne istinu otvoreno, grubo i tvrdo, i da iza te reči stoji čak ludo i na svoju štetu.

Mnogi delovi Crne Gore su prostorno vrlo raznovrsni. Neki od njih su geografski vrlo mozaični: razbijeni su klisurama, kanjonima i kanjonskim dolinama, iznad kojih se izdižu planine, izbušene pećinama i jamama. Na njihovim krečnjačkim prostorima prevlađuju strmi padovi, kamenito, mahom golo i bezvodno zemljište.

U skladu sa opštim znanjima o etničkoj prošlosti ovog dela Balkana, u pljevaljskom kraju, kao i uopšte na srpskoj teritoriji, valja računati sa tri glavna toponimijska sloja. Osnovni sloj je svugde onaj koji je nastao u jeziku čijoj teritoriji dato područje pripada, u našem slučaju – slovenski. U odnosu na njega izdvaja se jedan raniji – „pod-sloj”, ili supstrat, i jedan pozniji – „pri-sloj”, ili adstrat.

Težeći da se prilagodim širokom sadržaju naslova naučnog skupa – Istorijski ciklusi razvitka pljevaljskog kraja: činioci progresa i regresije, održanom 18. i 19. novembra 2002. povodom pedeset godina Zavičajnog muzeja u Pljevljima, smatrala sam prikladnim da danas, na pragu trećeg milenijuma i novog svetskog poretka, nije nekorisno ponovo sagledati neke civilizacijske tokove koji su uticali i na razvitak srpskih zemalja, pa i pljevaljskog kraja posebno, osvrćući se na pouke Vizantije.