U istorijskoj literaturi je poznato da su Drobnjaci učestvovali u karavanskoj trgovini koja je povezivala Dubrovnik i Kotor sa gradovima u unutrašnjosti Srbije. Tako su oni često kao ponosnici prolazili kroz Pljevlja i pljevaljski kraj ili su, pak, na drugi način uticali na privredni život u pljevaljskoj obalasti u srednjem veku. Treba istaći da su se neki istaknuti pojedinci iz Drobnjaka vremenom obogatili trgujući i da su se potom naselili u pljevaljskom kraju. Tu su nastavili i dalje da se bave kreditnim i drugim unosnim poslovima. Jedan od njih je bio Skorovoj Vokšić sa svojim sinovima. Njegov najstariji sin Stjepan pominje se 1477. godine kao starešina džemata u nahiji Mileševa. Letnje stanište ovog katuna bilo je u Hranču, danas Ranče, oblast koja se prostire između Pljevalja i Prijepolja. U dubrovačkim izvorima pominju se dvojica sinova Skorovoja Vokšića, što znači da su bili dobro poznati u Dubrovniku, a pominju se i kao kućne starešine u pomenutom katunu. Istaknuti trgovci iz Drobnjaka počinju da se naseljavaju i u susednom Prijepolju, jednom od tranzitnih centara u trgovačkom prometu.

Većina trgova i gradova koji su na srpskom etničkom prostoru postojali tokom viševekovne osmanske vladavine predstavljala je tržišta lokalnog značaja, gde su se prodavali viškovi poljoprivrednih i zanatskih proizvoda proizvedenih u samom gradskom naselju ili njegovoj neposrednoj okolini, kao i tržišta za trgovinu artiklima koji se nisu proizvodili na srpskom selu, a koji su bili neophodni za svakodnevni život ljudi, kao što je so, na primer. U gradskim naseljima širom srpskog etničkog prostora održavane su nedeljne pijace, pazari, kao i panađuri, veliki godišnji sajmovi, koji su po datumu održavanja najčešće bili vezani za datum slave nekog sveca.

Odlukama Berlinskog kongresa jasno je bilo označeno da sva sela na desnoj obali Tare pripadaju turskoj teritoriji. U mnogim od ovih sela stanovništvo se smatralo kao crnogorsko, pa mu je i odnos prema turskim vlastima bio takav. Po naređenjima iz Carigrada turske vlasti su trebale za nekoliko godina da izbjegavaju sukobe sa njim. U Prenćanima organa turske vlasti nije ni bilo, a sve međusobne odnose mještana regulisao je pogranični crnogorski kapetan. Ovo selo, naseljeno Jezercima i Šarancima na koje su se oslanjali, priznalo je tursku upravu tek 1886. godine. Naime, tek je sredinom 1886. godine delegacija Prenćana saopštila paši u Pljevljima da će davati desetinu i ostale dažbine, s tim da im se dozvoli da osnuju svoj odred radi zaštite od kolašinskih Turaka sa buljukbašom na čelu. Ubrzo potom u selu se već nalazila stanica turske posade.

Pod naslovom Detailbeschreibung des Sandžaks Plevlje und des Vilajets Kosovo poslednje godine XIX veka u carskoj dvorskoj štampariji u Beču štampana je knjiga malog formata sa više karata i skica. U stvari, to je priručnik vojne tajne službe, nastao na osnovu rukopisnog elaborata austrijskih agenata iz 1885/6. godine, tajnog kartiranja tokom 1892. godine i rekognosciranja terena i studije k.u.k. oficira u periodu od 1895. do 1897. godine. I format i sadržaj knjige prilagođeni su nameni – da služi kao vojni bedeker, putni priručnik, a o dugotrajnoj upotrebi svedoče dopune iz 1900. i 1909. godine sa dva nova priloga, i ubačenim, naknadno štampanim listovima na nekoliko mesta, gde je svaka promena na terenu i uočena pogreška odmah ispravljena, a prethodni tekst precrtan.

Stara Raška ili Raška oblast uvek je bila predmet izučavanja i opisivanja mnogih putopisaca, političara, diplomata, obaveštajaca, ali i istoričara, geografa, antropogeografa, etnologa. Još Karađorđevi planovi o oslobođenju i okupljanju srpskih zemalja i restauraciji srpske državnosti južno od Save i Dunava zabrinjavali su evropski Zapad, a posebno Habzburšku Monarhiju koja je imala imperijalne planove prema našim zemljama a posebno prema drevnoj Raškoj. Taj prostor između reka Drine i Ibra, Tare i Zapadne Morave izuzetno je postao aktuelan u političko-diplomatskim manipulacijama posle Berlinskog kongresa 1878. godine. Od tada je Austro-Ugarska taj prostor smatrala svojim koridorom za dalju penetraciju na Balkansko poluostrvo, ali i kao klin koji se uklještio između Srbije i Crne Gore sprečavajući na taj način njihovo ujedinjenje. Ovaj prostor je bio embrion srpske državnosti i duhovnosti, odnosno kulture uopšte srpskog naroda kako u srednjem veku tako i u njegovom daljem istorijskom razvoju. Kroz srednji i novi vek kao i u najnovije doba ovaj prostor je predstavljao „kopču srpskih zemalja“, kako kaže naš istoričar Slavenko Terzić. Raška oblast je i danas „živi most“ između centralne Srbije i Crne Gore, Bosne i Hercegovine i Kosova i Metohije.